Toch een beetje een thrillerverhaal deze keer. In het verder verloop van ons boek ga je dat merken... Jan dus HEEL geduldig verder onderhandeld met onze "aannemer"(zie vorige blog). Gaston Berghmans en Leo Martin zijn duidelijk ook in Zambia geweest. Je moet eens kijken naar de sketch: De Gouden Leeuw. Dat hebben ze hier uitgeschreven. Bij hen gaat het tussen een gouden leeuw en een wit paard. Bij ons ging het tussen grijze "blocks" en rode "bricks". Maar het resultaat is hetzelfde. Uiteindelijk hebben we afgesproken in Katete om uit te zoeken hoe we aan het materiaal konden geraken.
Hij was op de afspraak. Al straf op zich. Een half uur later stonden we midden een groepje gasten. Veel tijd, veel plezier, duidelijk geen nagel om hun ? te krabben. Vooral veel tijd, tetteren in het shikamakka en geen cent gaat dat vooruit. Jan had ondertussen uitgerekend hoeveel stenen en ander materiaal we nodig hadden want dat was duidelijk geen spek voor hun bek. Ze vielen bijna om van verbazing dat Jan kon bepalen hoeveel stenen we nodig hadden. Hun besluit was: jullie zijn beter in wiskunde. Dat had het kleinste kind kunnen bedenken...
Toen we bijna een standbeeld waren geworden kwam er schot in de zaak. Iemand wist stenen liggen en een andere ging voor vervoer zorgen. De rest ging graag mee om te laden en om een centje te verdienen. Vijftig kwatcha(4 euro!!!) vroegen ze voor iedereen samen en ze waren toch wel met zes, zeven. Is het ver rijden om de stenen te laden? Neen, neen, hij zwaaide eens met zijn hand achter hem. Het leek alsof je tot daar kon plassen. Die klus ging heel snel geklaard zijn. Maar dan begon onze echte thriller in kwadraat!! Een uur en een half onderweg tot bij de stenen. Na een uur ben ik uitgestapt. Mijn benen trilde als een espenblad. Deze filmpjes zijn echt niet genomen op het ergste stuk. Geloof me!! Veel kijkplezier!
Eerste mislukte poging om erop te geraken.
Tweede mislukte poging om boven te geraken. Toen heb ik aan Jan gevraagd om uit de auto te komen.
Gelukt!! De chauffeur was hier nog nooit geweest maar hij bleef ijzig kalm. Ik niet, ik was in overdrive!
Eindelijk aangekomen. De ondergrond is hier rood, dus hier worden de stenen gemaakt.
Op de terugweg! Met de stenen!
Afladen van de stenen bij Edson.
Eerste even wat koekjes, drank en tomaten gaan halen voor iedereen en dan terug op weg voor ...
cement
dakplaten en hout.
Onze "aannemer" zou in de late namiddag al aan zijn job beginnen. Wij de volgende dag heel nieuwsgierig of hij er al iets van terecht gebracht had en zie het voorlopig resultaat.
De fundering is gelegd en hij begint aan een eerste rij.
de mortel
De volgende dag . We volgen het werk alle dagen nauwgezet op en dan krijgt hij telkens een stukje uitbetaald.
Weer een dagje later!
Bedankt aan de sponsors zodat we aan dit project nog konden beginnen!!!
Awel man, goed werk!
En nu nog enkele leuke foto's en voor ons onbekende dingen
Verse pindanootjes gekregen van Doris uit haar tuin. Nooit gezien, nooit geproefd. Zalig lekker, beetje zoet en mals.
Naaimachine die je met een draaiwiel (links op de foto) moet bedienen. Misschien dat iemand van jullie dat kent maar wij hadden het nooit gezien.
Hij is een kacheltje (mud stove) aan het maken.
Zomaar!
Op blote voetjes met zelfgemaakt speelgoed!
EN DAN BEGINNEN WE AAN ONS LAATSTE PROJECT! BRUGGEN BOUWEN
(maar eerst afbreken)
WANT DE SCHOOL START OPNIEUW.
Zo zie je maar, er valt hier altijd wel iets te doen... Stilvallen hoort er hier niet bij! Allé, toch niet voor ons. Die gasten hier zijn een ander paar mouwen. 6 weken zijn voor ons duidelijk niet genoeg om door te hebben hoe ge sommigen kunt activeren. Eindeloos zitten en palaveren en lachen is hier verheven tot een nationale verplichting. Maar als ze dan toch eindelijk aan iets beginnen zijn ze echt niet te stoppen. Voor geen enkel werkje gaan ze achteruit, ook niet al is het heel zwaar... Maar nadenken over wat en hoe ze iets moeten berekenen of doen , da's duidelijk voor een ander generatie! Ik probeer er mijn geduld niet teveel bij te verliezen en al bij al lukt dat wel. Mijn halve trouwboek krijgt het soms echt wel op de heupen... maar ook dat heeft geen resultaat! Dan lachen ze nog meer want ze snappen echt niet wat er aan de hand zou kunnen zijn...
Nog een weekje en we keren terug naar de "beschaafde" wereld. Maar eerst nog enkele laatste kleine klusjes opknappen! En hopen dat Edson's huisje tijdig klaar is... Een zalig gevoel als je ziet hoe dolblij hij en zijn madam zijn omdat hun huis van 2,5x3 meter nu een villa is geworden van 2,5x6 meter!
Nu gaan we effe naar de bouwwerf en dan volgt de afwerking van de brug. Wat de rest van de dag brengt zien we nog wel! Groetjes van ons beidjes en tot de volgende keer op de blog!!!
Ons volgend boek is dus verschenen met weer maar eens enkele hoofdstukken. Het is geen science fiction, geen triller, het is eerder zoals de "thuis serie op tv" maar bij ons heeft het steeds een happy end.
HOOFSTUK 1: JARIGEN
Deze maand veel jarigen!
Eerst onze
Vos op 21 januari, dan
ons Jackie op 26 januari
ons Mirte op 27 januari en
tenslotte
ons Kathleen op 28 januari!
HOOFSTUK 2: DORIS
Op visite geweest bij Doris. Zij woont hier op het terrein en heeft een weeshuis. Zelf heeft ze vijf kinderen en dan vangt ze de kinderen op van haar overleden zussen. In totaal 24 kinderen. Ze werkt hier in Tiko en heeft daardoor wat centjes. Tiko betaalt het schoolgeld van de kinderen en de studies van drie zonen in Lusaku. Ze heeft een enorm groot veld met groenten, kippen, geiten, duiven, konijnen en vorig jaar kochten we haar een koe. Klein huisje maar het is hier bijna altijd goed weer dus.... geen probleem. Buiten eten ze in een kringetje op de grond. Iedereen slaapt op rieten matjes bij elkaar. Ze passen juist in de ruimte, dus er kan er echt geen meer bij.
Je moet het zien om te geloven. Ze moet geen twee keer roepen op de kinderen of ze zitten allemaal in een groepje bij elkaar. Niemand zeurt of duwt, ze wachten af wat er gaat gebeuren. We hebben natuurlijk heel wat bekijks. We zijn een attractie zoals in de zoo!
Ze worden hier met elastieken benen geboren en die "poep" ... daar kunnen ze meer mee dan wij!
Ze worden al vroeg getraind!
Ze weten van geen ophouden.
Harmke vanuit Nederland is hier voor een weekje langs gekomen. We hebben haar een beetje onder onze vleugels genomen en haar de omgeving laten zien en ervoor gezorgd dat ze aan heel wat dingen kon deelnemen zoals zeep en pindakaas maken ...
Dansje
Wat zou er in dat hoofdje omgaan???
Ze halen twee drums en de buurvrouw (want die zijn natuurlijk allemaal van de partij), verwarmen de vellen van de drums aan een vuurtje in de keuken. Ondertussen zijn ze op datzelfde vuurtje nshima aan het maken. Handig toch!
De kindjes zijn zoals overal heel fotogeniek...
Afrikaans dansen onder begeleiding van de drums.
HOOFDSTUK : EDSON
Hij is 75 en werkt hier nog alle dagen in de keuken. Slaapt al 75 jaar op een rieten matje en daar zaten we toch nog erg mee.
Eerst zijn we de bestelling gaan plaatsen en enkele dagen later konden we vervoer gaan zoeken. Twee mannen kropen er achterin bij opdat niets zou gaan vliegen.
Onderweg naar EDSON! Prut prut .... zonder benzine. Niet moeilijk. Ze kopen hier benzine met 1 of 2 liter. Gelukkig had hij een kannetje en ....
daar is de fietstaxi al terug!
vullen is een groot woord maar kom, we konden terug vertrekken.
Ondertussen had ik de tijd om een foto te nemen van het interieur van de "auto". De chauffeur, Jan en ik met drie op dat bankske. Ik kon daar gewoon niet blijven zitten want de ressorts staken als priemen in mijn achterste.
Levering van het bed. Probleem is dat ze hier geen straatnamen of straten hebben. Alles is in "den bush". Gelukkig kon Jan de plaats toch terugvinden.
en de matras volgt!
Groot probleem volgde want het bed kan amper in zijn huisje. Hij moet het elke ochtend kantelen...
De achterkant van zijn huisje. Rechts zie je het afdak met zijn keuken.
en de voorkant
De volgende dag toen hij ons zag kon hij zijn geluk niet op. Hij had heerlijk geslapen. Bedankt sponsors, hij is er echt blij mee!
Edson in de keuken van Tiko terwijl hij nshima maakt.
Het is wel vijf voor twaalf want onze tijd dringt maar we zijn toch deze ochtend naar Katete getrokken om te zien wat stenen hier kosten. We gaan dus een kamertje van drie op drie bijzetten waar hij dan zijn bed kan plaatsen. Na veel wegjes in en uit kwamen we bij een plaatsje waar ze stenen verkochten. Lekker lui lag de verkoper bovenop zijn stapel, hij was met zijn stenen bijna vergroeid. We kwamen dus eigenlijk een beetje zijn bed stelen.
Eerste vraagje van Jan: hoe groot is zo een steen? Hij krabde eens in zijn haar (figuurlijk want ze hebben allemaal stoppeltjes) en zei 6 inch. Volgend vraagje: en de hoogte en de breedte? Alles 6 inch! Een kubus dus! Bekijk de stenen...
Op de duur ben je met handen en voeten aan het uitleggen dat dit onmogelijk is. Ik ging bijna door het lint en mijn stem ging alsmaar hoger maar we konden hem niet overtuigen en van een meter had hij nog nooit gehoord. We zijn weg gegaan want hij was dringend aan rust toe en wij nog meer. Op de terugweg zagen we een metser en die ging bij ons komen kijken en een prijs maken. Vanochtend om half zeven stond hij daar. Wij dachten dat hij een papier zou bijhebben met een berekening. We geloven nog in sprookjes. Wat er het volgende uur gebeurde kan ik met de beste wil niet omschrijven. Met alle respect voor de mensen hier want het zijn schatten en ze doen zo hun best, maar ze worden geboren met hun verstand op nul en dat wordt nooit meer bijgewerkt. Heb Jan dus alleen gelaten met hem want zoals iedereen wel weet heeft hij een engelengeduld en ik zou een dode op mijn geweten gehad hebben. Resultaat: en dat is Jan zijn verdienste, we trekken samen met hem seffens naar Katete. Vervolg dus later!
HOOFDSTUK 3: MAÏSMEEL VOOR DORIS
Met 16 zakken (400 kilo) komt ze wel even toe.
En daarop volgend een dikke knuffel voor Jan.
HOOFDSTUK 4: DE GHOST DANCE
Tien km van hieruit woont nog een stam die regelmatig de geesten wil bedwingen. Ik had het al eens gezien maar Harmke nog niet, dus wou ik haar wel vergezellen. Alleen is het niet zo tof en die mannen zijn zo bezeten door het hele ritueel dat ze buiten zinnen zijn. We hadden wel onze chauffeur mee waarmee we naar Chipata gereden zijn en dat is toch geruststellender.
Twee uur hebben we daar gezeten. Het was pikdonker en het stof vloog rond onze oren. Maar het is subliem!
HOOFDSTUK 5: MATJES EN ZEEPJES
Bedankt aan al de mensen die matjes bestelden maar ze heeft een stop gezet. Ze werkt een hele dag aan zo een matje en tijdens haar werkuren kan dat natuurlijk niet. Voorstel van mijn zus en mijn kozijn! Waarom verkopen jullie geen zeepjes? Dat gaan we dus doen! Vijf euro voor een zeepje (er is ook een mooie verpakking rond). Kost hier natuurlijk niet zoveel maar de winst gaat dan naar onze stenen. Ons projectrekeningnummer is BE40 7310 4178 6763 op naam van Jan Beterams Projecten (graag vermelden project Tikondane in referte!) en mijn mailadres om eventueel iets te bestellen is gonda_rainson@hotmail.com of via whatsapp natuurlijk.
HOOFDSTUK 1: ZEEP MAKEN!
Zie je de bolsters in de moonoboom?
De bolsters maken ze open en ze halen er deze vruchten uit.
Die worden dan geperst. In de zwarte bak loopt de olie. Daarbij voegen ze soda en citroen. Dat wordt dan ...
ZEEP!
Zelfs met een embleem van Tiko.
HOOFDSTUK 2: KLEUTERKLAS
Voilà, zo ziet de kleuterklas eruit. We hadden al direct kandidaten om ze uit te testen.
Morgen komen de onderwijsinspecteurs naar Tiko- allé, dat denken we vandaag toch want ze hebben daarstraks gebeld. Maar hier bestaan geen zekerheden... Ze komen nog niet kijken naar de klaslokalen, alleen naar het sanitaire gedeelte. En wij die dachten dat lesgeven het belangrijkste was. De rest is voor wanneer de lessen bezig zijn, dus (verre???) toekomstmuziek!
HOOFDSTUK 3: DE KINDEREN
Geen school .... dus zoeken we wat anders uit om de kinderen bezig te houden. De kinderen vragen daar eigenlijk niet om want die hebben met één schommel en enkele bomen genoeg maar we staan nu eenmaal in het onderwijs! Dus....hebben we ons nog eens helemaal laten gaan! Ze hebben hier nog nooit een puzzel gezien. In het begin probeerden ze die stukjes in elkaar te duwen en wisten ze niet dat het een tekening moest vormen. Ondertussen weten ze wel dat ze de stukjes moeten opheffen om ze in elkaar te laten passen.
Gezelschapsspel gemaakt van een eierdoos. Achter een lijn gaan staan en als je het balletje goed kan mikken heb je hopelijk de meeste punten!
HOOFDSTUK 4: DE VERANDA SCHILDEREN.
Vanochtend naar de Katete geweest voor verf want ons "zonnebloemgeel" is ver op. Even de situatie schetsen in de "shop"
Jan : wij komen nog gele verf halen.
winkelier: hoeveel potten van 1 liter?
Jan: oh zijn er ook potten van 1 liter. Is er een verschil in prijs?
Winkelier: een pot van 1 liter kost 45 kwatcha en een pot van een halve liter 25 kwatcha.
Jan: dan zijn drie potten van 1 liter voldoende.
De winkelier komt terug met zes potten van een halve liter.
Jan: oei ik dacht dat er potten van een liter waren.
De winkelier bekijkt ons ongelovig en vooral argwanend. Dan plaatst hij telkens twee potten van een halve liter op elkaar en wijst ernaar...
Winkelier: nu heb je toch drie potten van een liter!
Zoveel logisch denken gaat boven ons petje. Ik was wel blij dat ik zat, al was het op een kramikkel stoeltje. Ons geld lag al effe klaar maar zij zijn nog steeds hun rekenmachientje aan het martelen. Ondertussen doen wij yoga om onze ziel en geest los te maken van het aardse bestaan in Katete.
"DE" POT VAN 1 LITER
DE VERANDA VOOR DE SCHILDERWERKEN.
HIER ZITTEN WE ALS WE NIET AAN HET WERK ZIJN EN ETEN WE.
WE ZIJN HALFWEG.
HOOFDSTUK 5: WERCHTER
Deze vrouwtjes zijn totaal uitgelaten want ze vertrekken voor een optreden in Werchter (of iets dergelijks)
Bij hun terugkomst zijn ze nog steeds niet uitgezongen, uitgetrommeld ....
HOOFDSTUK 6: MALARIATHEE
Dit is moringa (groenten).
Ze gaan de groenten stampen tot fijn poeder.
Dan wordt alles nog eens gezeefd om later in potjes te doen. Je kan daar dan thee van trekken. Doeltreffend als je malaria hebt.
HOOFDSTUK 7: ISAAC KAZEMBE
Deze Tikoman heeft een week geleden zijn heup gebroken. Hij moest het ziekenhuis verlaten omdat er teveel choleragevallen waren. Zonder pijnstillers want die waren er niet meer in het ziekenhuis. We vonden het zo zielig dat we zelf pijnstillers gegeven hebben die we bijhadden. Hij lag thuis op een mat en dat vonden we echt onverantwoord. Een gulle sponsor in België heeft ons geld gegeven want onze projectrekening is bijna geplunderd. Jan is dan terug naar Chipata gereden en heeft een stoel gekocht met neerklapbare leuning.
Als dank kregen we een kip van zijn veestapelTJE. We hadden onderweg veel beziens en nog meer plezier. Wat nu!! We konden die kip toch niet mee naar België nemen! Overlegd hier in Tiko. Resultaat! Als je zoiets krijgt is dat een hele eer en mag je dat geschenk niet doorgeven.
Ondertussen is ze al "rijp" voor de pot.
Een foto van de TWEE kippetjes... Wat een mens al niet doet om een kip cadeau te krijgen! De oplossing was "in een handomdraai" gevonden...
HOOFDSTUK 8: CHOLERA
Zaterdag heb ik in Chipata 25 kg chlorine gekocht, ontsmettingsstof voor de waterputten die bijna alle mensen hebben. Vandaag hebben Elke en ik ons rond de tafel gezet en berekend hoeveel er moest gemaakt worden voor de hele Tikofamilie en in welke concentratie. Daarna is alles in 80 flesjes gedaan en vanaf nu mag iedereen een flesje komen halen, natuurlijk betaald door Tiko... En zo mag je er van op aan dat het water ook in de compounds (de omstreken worden hier zo genoemd) niet kan worden besmet! Schitterend van Elke!!! De choleraepidemie lijkt intussen overal in orde behalve in de hoofdstad Lusaka. Daar zijn er nog zo'n 3300 mensen besmet en zijn er tot nu 80 sterfgevallen... We blijven in elk geval heel erg waakzaam maar er is geen reden om te panikeren!!!
Alleen voor de mensen van hier is er reden tot paniek... De regen wil weer maar eens niet komen en als dat niet HEEL snel verandert wacht weeral een totaal mislukte oogst en dreigt er hongersnood. Maar: vandaag zijn er dan eindelijk toch wat druppels gevallen en dus geeft niemand alsnog de hoop op! Iedereen blijft erin geloven, dus ook wij... Seffens gaan we we onze dinner bestellen, maar eerst nog de blog publiceren!
Groetjes van ons beidjes en tot de volgende blog!!!
